Nieuwe inzichten in de hersen-darm-as: de cruciale rol van voeding
15 oktober 2024
Een recent review door Ierse onderzoekers laat zien dat gezonde voeding een positief effect heeft op de stemming en cognitieve prestaties, via de hersen-darm-as. Volgens de onderzoekers opent dit nieuwe wegen voor diagnostiek en behandeling van neuropsychiatrische aandoeningen. De studie is gepubliceerd in Nature Metabolism,
Belang bij ziekte en gezondheid
Gezond eten heeft een bewezen positief effect op stemming en cognitieve prestaties. Het concept van “voedingspsychiatrie” wordt daardoor steeds meer mainstream. Deze review beschrijft de relatie tussen dieet, het darmmicrobioom en het brein. Ook gaat de review in op de rol van deze relatie bij neuropsychische aandoeningen, zoals eetstoornissen, neurologische ontwikkelingsstoornissen en verslavingen.
De rol van dieet op het darmmicrobioom
Een dieet rijk aan vezels, onverzadigde vetten en gefermenteerde producten bevordert de diversiteit van het darmmicrobioom en de productie van gunstige metabolieten zoals korteketenvetzuren. Deze metabolieten hebben via verschillende wegen effect op het brein, bijvoorbeeld via de nervus vagus. Ongezonde voeding, met name het westerse dieet dat rijk is aan vet en suiker, heeft daarentegen een negatief effect op de goede darmbacteriën, de darmgezondheid en de signalen via de hersen-darm-as. Volgens de auteurs is voeding een sterke en toegankelijke manier om de samenstelling van het microbioom te beïnvloeden. De auteurs bespreken diverse voedingsstoffen en het effect op het microbioom, zoals suikers, prebiotica en vezels.
Neuro-psychische aandoeningen
De auteurs beschrijven in vogelvlucht het effect van voeding en het microbioom op verschillende psychische en psychiatrische aandoeningen, zoals stress, depressie, de ziekte van Parkinson, ADHD en eetstoornissen. Bij boulimia en binge eating disorder is de suiker- en vetrijke voeding die tijdens eetbuien wordt gegeten van invloed op het microbioom. En ook bij anorexia nervosa wordt het darmmicrobioom door onderzoekers aangewezen als een sleutelfactor.
Werkingsmechanismen
Onderliggend aan de relatie tussen voeding, breingezondheid en het darmmicrobioom, liggen verscheidene mechanismen, zoals de auteurs hebben afgebeeld in onderstaand figuur. De auteurs noemen de metabolieten die door het microbioom worden geproduceerd, een mogelijke key-player in de communicatie met het brein. Een voorbeeld zijn de korteketenvetzuren, die vooral voortkomen uit fermentatie van vezels door bacteriën. Korteketenvetzuren zijn een belangrijke bron van energie voor colonocyten, cellen die de binnenkant van de dikke darm bekleden. Een deel kan echter via verschillende wegen invloed hebben op het brein. Zo is acetaat, een type korteketenvetzuur, gevonden in hersenvocht.
Uitdagingen voor toekomstig onderzoek
Het artikel bevat een handig overzicht van studies naar dieet, microbioom en de psyche. Veel kennis ontbreekt nog. De auteurs willen meer onderzoek naar het proces tussen de consumptie van voedsel en het effect op gedrag en het brein. Het artikel benadrukt in elk geval het belang van gezonde voeding voor het darmmicrobioom en de hersengezondheid.
Ander nieuws
Meten van het microbioom: de techniek is er, nu de toepassing nog
De samenstelling van het microbioom kan mogelijk helpen in bijvoorbeeld diagnostiek, de keuze voor een therapie, en het monitoren van de effecten van een behandeling.13 maart 2025
TAPIR project opent de “Black Box’ van het dunne darmmicrobioom
Het TAPIR project zal belangrijke inzichten opleveren in de mogelijke interactie tussen voeding en het dunne darmmicrobioom, en daarmee bijdragen aan de ambities van Buikbelang om het darmmicrobioom beter te begrijpen en te komen tot leefstijlinterventies voor een gezond darmmicrobioom.7 maart 2025
PDS en het microbioom: verstoringen en mogelijke oplossingen
Onderzoekers van APC Microbiome Ireland analyseerden in een recente meta-analyse meer dan 9.200 faecesmonsters uit 22 studies van mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS).27 februari 2025
